Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε πως υπάρχουν πολλές μορφές βίας με πιο γνωστές τη σωματική και τη σεξουαλική κακοποίηση. Τι ονομάζεται όμως ψυχολογική κακοποίηση;
Ψυχολογική κακοποίηση ονομάζεται το σύνολο ορισμένων συμπεριφορών που αποσκοπούν στην περιφρόνηση του άλλου, με στόχο την αποδυνάμωση και την υποταγή του, τον έλεγχο και τη διατήρηση της εξουσίας του θύτη προς το θύμα του. Κάθε μορφή κακοποίησης είναι πρώτα ψυχολογική και οι συνέπειές της είναι πολύ σοβαρές. Η ψυχολογική κακοποίηση ασκείται από ένα άτομο σε ένα άλλο και συμπεριλαμβάνει περιορισμό, απομόνωση, λεκτική κακοποίηση, ταπείνωση, εκφοβισμό, υποτίμηση νοημοσύνης ή οποιασδήποτε άλλη συμπεριφορά με σκοπό την μείωση της αξιοπρέπειας και της αυτοεκτίμησης.
Κάποιοι ειδικοί αναφέρουν πως η ψυχολογική κακοποίηση είναι η χειρότερη μορφή βίας, καθώς δεν είναι εύκολα αναγνωρίσιμη και το αποτέλεσμα της πολλές φορές είναι χειρότερο από άλλα είδη κακοποίησης. Θύματα της λεκτικής βίας μπορεί να είναι οι γυναίκες αλλά και οι άνδρες.
Για να καταλάβουμε τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο ψυχολογική κακοποίηση ας δούμε μερικούς τρόπους τους οποίους ο θύτης ασκεί στο θύμα.
Έλλειψη ενσυναίσθησης.
Ο θύτης δεν αναλαμβάνει τις πράξεις και τα λάθη του και τα φορτώνει στο θύμα.
Ασκεί συνέχεια κριτική.
Υποτιμά, μειώνει συνέχεια το θύμα.
Κάνει προσβλητικά αστεία προς το πρόσωπο του θύματος.
Απειλεί.
Προσπαθεί να πείσει τον πως η άσχημη συμπεριφορά απέναντι του γίνεται ώστε να βελτιωθεί το θύμα.
Μειώνει την προσπάθεια σε οτιδήποτε κάνει.
Ως βασικό αίτιο της ψυχολογικής κακοποίησης αναφέρεται η έλλειψη πρωτογενούς εκπλήρωσης αναγκών του θύτη με επακόλουθο τη φασίζουσα συμπεριφορά του, που έχει ως κύριο στόχο τη χειραγώγηση του θύματος. Έκδηλο φαίνεται το σύμπλεγμα ανωτερότητας του θύτη, ως συγκαλυμμένης κατωτερότητας:” Αν έχω τη δύναμη πάνω σ’ ένα άλλο πρόσωπο να το σκοτώσω, τότε είμαι “ισχυρότερος” απ’ αυτό. Όμως από ψυχολογική άποψη, ο πόθος της εξουσίας δεν πηγάζει από δύναμη αλλά από αδυναμία. Είναι η έκφραση της ανικανότητας του ατομικού εγώ να σταθεί μόνο του και να ζήσει. Είναι η απεγνωσμένη προσπάθεια για την απόκτηση δευτερογενούς δύναμης εκεί που λείπει η αυθεντική δύναμη“.